حق چیست؟

   حق درلغت عبارت است از درست و راست، نام خداوند(ج)،اختیار تصرف ویا تسلط داشتن در چیزی، حلال و جایز؛عدالت،ضد باطل بهره و سهم.

همچنان حق عبارت از صلاحیت مادی و معنوی است، که افراد جامعه از طریق قرارداد های اجتماعی و یا وضع قوانین بدست می آورد.همچنان حق عبارت از یک سلسله خواستها و نیازهای فطری، طبیعی و اجتماعی انسانهاست.

حقوق بشر چیست؟

حقوقی که انسانها از بدو خلقت، به خاطر انسان بودن شان، مستحق آن هستند.

حقوق بشر شامل تمام حقوق، اعم از حقوق ذاتی، که با خلق شدن شان ودیعه داده می شود و هم حقوق کسبی، که اجتماع برایشان قایل است، می باشد.

  حقوق ذاتی مانند: حق حیات، حق غذا و غیره، و نیز حقوق اجتماعی مانند حقوق سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و غیره  می توانند شامل این نوع حقوق باشند.

پس بدین اساس درتعریف ود راصل فلسفۀ حقوق بشرهیچگونه تفکیک وتفاوتی دراستفاده ازحق انسانی میان باشنده گان کره خاکی وجود ندارد وتمایز وفرقی بین افراد یک جامعه بشری دیده نمی شود وهرگونه دسته بندی های نژادی،قومی،سمتی،لسانی،جنسیتی و... ازنظرروش های انسانی وبشردوستانه مردود ومحکوم است،بویژه رفتارو پندارهای تبعیض آمیزوغیرانسانی وبه دورازارزشهای دینی زیرتاثیر باورهای خرافی وناپسند علیه زنان.

به هرحال،با آنکه درادیان،باورها وقوانین ملی وبین المللی ازجمله دراعلامیه جهانی حقوق بشرواعلامیه اسلامی  حقوق بشرکرامت انسانی وحقوق وآزادی های آنها بیان گردیده ولی باآن هم آمارنقض حقوق بشردرمیان جوامع بشری بخصوص کشورهای عقب مانده ازجمله کشورما بالا است.دراین مجال ومبحث نگاهی می اندازیم به سیرتاریخی وفراز وفرود آن ونیزاشاره یی مینماییم  به چگونگی شکل گیری حقوق بشرواهمیت اعلامیه جهانی واعلامیه اسلامی حقوق بشر.

    بشرازهمان آوان پیدایش  درتلاش شناخت حقوق خویش بوده و درجهت به دست آوردن آن ازهیچگونه مساعی دریغ نورزیده است اما درمسیرهمین کوششها وحق طلبی ها همواره با نابه سامانیها وچالشهای فراوانی دچارگردیده است.حق تلفیها وبرتری جویی ها وظلم وبهربرداری وسو استفاده ازانسانها وجنگها وجدالها همه به گونه یی به نقض حقوق انسانها انجامیده وباعث ایجاد بی عدالتی وفقر وبدختی گردیده است.

ازیک طرف انسانها دست وگریبان با مظالم و زورگوییها و برتری طلبی های گوناگون است وازجانب دیگردر تلاش وضع قانون ومقررات بخاطر محدودکردن ومحکوم کردن این گونه برخوردهای لگام گسیخته وخودکامه گی های زیرپا کننده گان حق وعدالت است.ازهمین جا است که درسراسرباورها وعقاید وقوانین بشری که برخور دار ازبنشهای انسانی است پیوسته ازعدالت خواهی برابری مساوات وهمسویی وهمنوع دوستی ورعایت حقوق بشرواحترام به کرامت انسانی و... صحبت شده است.

  انسانها ازهمان آوان به خاطر حصول یک سلسله حقوق جدی وجهت کرده اند که بعدها زیرعناوین خاص معنا پیدا نمودند.بعد ازظهوردین اسلام که دین رهایی ورستگاری وعدالت خواهی وبرابری است،حقوق انسان را درزمینه های گونه گون حراست وپاسداری می نماید.خداوند متعال به بنده گان خودکرامت وحرمت اعطا فرموده است ودرقرآن پاک می فرماید:«وَلَقد کَرمنابَنِی آدم» انسان برخوردارازحق کرامت می باشد.

به هرترتیب اینک نگاهی میاندازیم به مراحل سیرتاریخی حقوق بشربه گونه فشرده.دریک دسته بندی خاص ازطرف پژوهشگران عرصه حقوق بشرارایه گردیده است:

  مرحله نخست که ازابتدای تاریخ بشریت شروع میگردد وتا سال1789میلادی ادامه میابد بیشترتلاشها درراستای کسب حقوق طبیعی وذاتی بشرمتمرکزبوده.

  این مرحله که طویلترین مرحله برای به دست آوردن حقوق بشربه شمارمی رودعمدتا دراین مراحل سه گونه رابطه مورد توجه قرارمیگیرد:

 - رابطه انسان با انسان

 - رابطه انسان با ماحول 

 - رابطه انسان با تولید